Digi’s vs Dino’s: samenwerken met digitalisering

Digitalisering biedt kansen en bedreigingen, ook voor het constructeursvak. Het onderwerp is bij uitstek geschikt om ervaren en jonge constructeurs te verbinden. Op 11 september organiseerde de commissie Digitalisering van VNconstructeurs daarom de bijeenkomst Digi’s vs Dino’s. Onder leiding van organisatieontwikkelaar Guido Dekker wisselden vakgenoten ervaringen en kennis met elkaar uit. De focus van het programma lag niet zo zeer op de techniek, maar juist op de menselijke kant van digitalisering. Want nieuwe technieken en tools vragen een andere manier van samenwerken en ontwerpen. Hoe ga je daar mee om?

Constructeur van de toekomst in een digi-bewust team

Tijdens de bijeenkomst bij Witteveen+Bos in Amsterdam werden diverse casussen uit de praktijk, lessons learned en uitdagingen gedeeld. Afsluitend gingen deelnemers met elkaar in gesprek over de vragen hoe de constructeur van de toekomst eruit ziet en hoe je een digi-bewust team krijgt.

Parametrisch ontwerp verdiepte ligging ViA15 uitgediept

De bijeenkomst werd afgetrapt door een dubbele duo-presentatie. Arjan ten Voorde en Dervis van Leersum (Witteveen+Bos) vertelden over het parametrisch ontwerp van een geluidsscherm bij het project ViA15.  Daarin is gekeken hoe het doorrekenen van varianten kon worden geautomatiseerd met een Python script, waarbij de resultaten werden verzameld in een Excelbestand. Dat vereiste een goede samenwerking tussen constructeur en programmeur en een goede afweging van de mate van repetitie, want alles willen parametriseren is niet altijd logisch.

Computational design van het nieuwe Feyenoord stadion

Robin van der Have en Harm Kraaijenbrink (Royal HaskoningDHV) deelden in de tweede duo-presentatie hun ervaring met computational design van het nieuwe Feyenoord stadion. Een vermoedelijk welbekende les die zij deelden, is: output = input. Daarbij is van belang om vooraf te bedenken wat je wilt bereiken, want dat bepaalt hoe je KPI’s (key performance indicators) moet opstellen.

Met parametrische modellen zijn diverse opties van het constructief ontwerp en vervolgens selecties daaruit gemaakt. Eerst werd daarbij gekeken naar parameters als tonnages staal en kosten. Met Karamba zijn de varianten verder geoptimaliseerd op kilogrammen staal. Ook bij deze aanpak draait het om goed samenwerken, én durf, aldus de sprekers.

Hoe hou je vertrouwen in de blackbox?

Marc van Vliet (Witteveen+Bos) gaf vervolgens een aantal voorbeelden van tools en de inzichtelijkheid en gebruiksvriendelijkheid daarvan. Zo kun je wapeningsberekeningen in Excel doen, maar ook met Python programmeren. Door te programmeren kun je de workflow beter integreren; bouwblokken zijn makkelijker te koppelen. Ook kan je intellectual property dan niet gestolen worden, wat met Excelbestanden wel kan.

Maar het is vaak niet helemaal duidelijk wat er in zo’n tool, vaak een blackbox, gebeurt. Daarom is het vier-ogenprincipe extra van belang voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van je constructie. Ook is het belangrijk vakinhoudelijke tests uit te voeren, zoals een validatie bij elke update, en moet de software inhoudelijk worden getest. Versiebeheer van de software is een ander aandachtspunt.

 

Hoe verkoop je parametrisch ontwerpen (niet) aan je projectleider? 

Chris van der Ploeg (ABT) ging in zijn verhaal in op de situatie dat jij digitaal sneller wil dan je projectleider. Hoe zorg je ervoor dat jouw idee over het werken met computational design wordt omarmd? Er zijn namelijk veel factoren die weerstand tegen (verdere) digitalisering kunnen oproepen: gebrek aan kennis of begrip, kosten en investering, complexiteit (het kan overweldigend zijn), zorgen over risico’s en controle, of simpelweg een aversie tegen een nieuwe manier van werken.

Is je projectleider om, maar je klant nog niet? Dan zijn er nog wat hobbels te nemen. Bij nieuwe technieken gaat vaak veel aandacht uit naar de prestaties (features), maar weinig naar de voordelen (benefits) voor de klant. Juist dat laatste is zo belangrijk: wat levert het hem op? Om dat scherp te krijgen, is het goed om stil te staan bij waarom we bepaalde werkzaamheden doen. Ga in gesprek, stel vragen, in plaats van dat je de ander wil overtuigen van jouw idee. Werk in kleine stapjes, om successen te boeken. Daarbij gaat het ook om vertrouwen krijgen dat je een investering later kunt terugverdienen. Want bij traditionele processen zijn we gewend dat er een lineaire verhouding bestaat tussen input (tijd) en output. Bij digitalisering is die verhouding niet lineair: in het begin zul je weinig output creëren, maar later juist veel meer en sneller.

Samen werken aan digitalisering – één team van digi’s en dino’s!

Na de diverse praktijkcasussen gingen de deelnemers met elkaar in gesprek, onder leiding van Guido Dekker (BdB Groep). Ook hier lag de focus op de menselijke kant. Hoe haal je het maximale uit je team vol uiteenlopende generaties, digi’s en dino’s, en zet je perspectieven om in gedragen digitale oplossingen die van toegevoegde waarde zijn voor het constructief ontwerp?

Twee vragen stonden daarbij centraal. Hoe ziet de constructeur van de toekomst eruit? En hoe krijg je een digi-bewust team?

De constructeur van de toekomst hoeft in elk geval niet één persoon te zijn, maar kan ook het team zijn, was een van de conclusies. Het is daarbij handig dat de persoon of team creatief en oplossingsgericht is, ruime kennis en ervaring heeft (ook van de markt), met nieuwe tools overweg kan, maar ook commercieel vaardig is.

Een digi-bewust team krijg je niet zonder heldere visie en ambitie, kwam uit het gesprek naar voren. Daarbij geldt digitalisering niet als doel, maar als middel. In zo’n team heeft iedereen een eigen verandertempo. Daarom is het handig elkaars kwaliteiten en valkuilen te (leren) kennen door in dialoog te gaan over wat je als team wil bereiken en door je in te leven in elkaars denkbeelden. Want dan kun je eigenaarschap stimuleren voor iedereen vanuit ieders eigen kwaliteiten. Om bij te blijven met de razendsnelle ontwikkelingen in digitalisering en kennis hierover te borgen, is het van belang veel aandacht te besteden aan het lerend vermogen. Zo word en blijf je een digi-bewust team.

 

Meewerken aan digitalisering

De ontwikkelingen op gebied van digitalisering in de bouw gaan in rap tempo. Dat biedt kansen, maar kan ook een zorg zijn, bijvoorbeeld voor kleinere ingenieursbureaus die niet de capaciteit hebben om zelf tools te ontwikkelen. VNconstructeurs blijft deze ontwikkelingen in digitalisering nauwgezet volgen. Het thema is één van onze speerpunten. Kennis en ervaringen die relevant zijn voor het constructeursvak delen we in informatie- en inspiratiesessies.

Wil je mee invulling geven aan het programma van een volgende sessie? Mail naar Paul Korthagen, voorzitter van de commissie Digitalisering: ln.sruetcurtsnocnvobfsctd@taairaterces