Jonge constructeurs en studenten konden in de ochtend voorafgaand aan het reguliere programma van de Dag van de Constructeur op 6 juni 2024 een Masterclass Duurzaamheid bijwonen van Hans de Wit (Tunnel Engineering Consults/TEC, Constructeur van het Jaar 2023) en Niki Loonen (ABT, Koploper Duurzaamheid 2023). De masterclass werd georganiseerd door YouCon en VNconstructeurs.
Rethink
Niki Loonen trapte af met een presentatie over duurzaam beton en ging in op de vijf R’s: refuse, reduce, reuse, repurpose en recycle. Op verschillende niveaus kun je CO2 besparen. Door slim en slank materiaalgebruik bijvoorbeeld, het toepassen van minder portlandcement in beton, het reduceren van ‘gemakswapening’, of het oogsten van liggers. Loonen voegt een zesde R toe: rethink. “Bouw je voor de eeuwigheid, het spreekwoordelijke paleis, of voor tijdelijk, de tent?” Hij geeft voorbeelden van het slim gebruiken van boogwerking, het toepassen van basaltwapening, geopolymeerbeton en demontabele details. Hij pleit ervoor dat we niet alleen sterkte- en milieuklassen voorschrijven en opgeven, maar ook duurzaamheidsprestaties.
Blijven proberen
Duurzamere betonmensgels zijn nu vaak nog prijzig ten opzichte van traditioneel beton, bijvoorbeeld vanwege de toepassing van microsilica. “Kijk je naar een tunnel, dan is het aandeel beton op de totale investering van het project vaak maar 1 of 2%. Je kunt heel veel impact maken voor een relatief kleine investering door wél voor duurzamer beton te kiezen.” Om dit voor elkaar te krijgen moeten alle partijen aan boord zijn. Loonen: “Alle kikkers in de kruiwagen houden lukt soms niet. Maar ik probeer het wel als constructeur, en daar gaat het om. We moeten ervoor gaan en het blijven proberen!”
Sterk en slank
De groep jonge constructeurs gaat na de presentatie aan de slag met een oefening. Ze moeten bepalen welk type beton en type wapening de laagste CO2-impact heeft bij een bepaalde kolomlast en afmetingen. Misschien verrassend, maar de meest duurzame combinatie betreft het sterkste type beton (van de drie) en de slankst mogelijke wapening (van de drie). Dat scheelt bijna een factor 2 met het zwakste beton en de dikste wapening.
Ruimte voor verbetering
Na een korte pauze is het de beurt aan Hans de Wit. Waar het eerste deel vooral ging over utiliteitsbouw, gaat hij in op duurzaamheid in de infrasector. Een andere cultuur, de voorschriften zijn vaak conservatiever. De Wit heeft stapels printjes uitgedraaid met een voorbeeld van een niet gewonnen tender (“de aannemer was te duur”) van een tunnel onder een rivier in een Duitse stad. Het uiteindelijke ontwerp is erg traditioneel en kon op verschillende punten duurzamer. Een gemiste kans. De jonge constructeurs worden in het diepe gegooid met de opdracht: kijk er conceptueel naar, waar zit ruimte voor duurzame verbetering?
Cultuurshock
Na een tijdje stoeien en overleggen, worden verschillende oplossingen genoemd. Van het toepassen van onderwaterbeton als permanente tunnelvloer, het steiler en korter maken van de tunnel, de doorsnede van de tunnel aanpassen en gebruikmaken van boogwerking, toepassen van duurzamere betonmengsels waar het kan, tot het verplaatsen van de installaties om kostbare hoogte in de tunnel te winnen. De Wit vult nog enkele verbeterpunten aan. Hij noemt de Duitse keuze een “cultuurshock” en hoopt dat de jonge constructeurs een veel kritischere op duurzaamheid gerichte houding zullen aannemen bij de projecten die hen te wachten staan.
Deel deze pagina
Meer weten over dit onderwerp?
 | Frank Kaalberg |