Binnen de plannen van de commissie Dekker krijgen private partijen (liberalisering) op basis van vertrouwen (privaat wat kan, publiek wat moet) meer ruimte in het vergunningsproces. Concreet houdt dit in dat de preventieve toets door gemeenten (gedeeltelijk) zal worden afgeschaft en dat er de mogelijkheid komt om de toetsing te laten uitvoeren door gecertificeerde marktpartijen. Eind 2012 verwacht het ministerie te komen met landelijke spelregels voor private kwaliteitsborging, toets- en toezicht-richtlijnen.
De gemeente Eindhoven loopt daar alvast op vooruit en heeft het plan om, al vanaf 2013, aanvragers van vergunningen de mogelijkheid te bieden om samen met gecertificeerde bedrijven zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor (onderdelen van) het vergunningsproces.
Hoewel al meer, vooral kleinere, gemeente het toetsen van vergunningen hebben uitbesteed aan bedrijven, gaan de plannen van Eindhoven aanzienlijk verder. De gemeente draagt ook de verantwoordelijkheid voor de toetsing over en hoeft er dan niet zelf meer naar te kijken. Als in dat proces fouten worden gemaakt, en een bouwplan geen doorgang kan vinden, is het gecertificeerde bureau aansprakelijk.
Het moet de aanvrager meer regie geven op een vergunning, kosten besparen en kwaliteit bevorderen. Voor aanvragers die liever niet zelf een rol spelen in dit proces, blijft de gemeente de volledige dienst tegen kostprijs uitvoeren. In het kielzog van gemeente Eindhoven doen nog 15 andere gemeenten mee aan het initiatief om nieuwe afspraken te maken tussen overheid en bouwwereld.
In de markt wordt verdeeld gereageerd op het experiment van Eindhoven. Is deze vorm van marktwerking niet teveel van het goede? Hoe regelen we dit juridisch en wie is nu verantwoordelijk als er iets in de bouw instort?
Ook wij van VNconstructeurs hebben onze twijfels. Johan Galjaard, onze voorzitter, sprak in de Cement nieuwsbrief van april 2012 al zijn zorgen uit: “Gemeenten hebben zich de afgelopen twintig jaar op het gebied van constructieve veiligheid bijna volledig teruggetrokken. Voorheen keken ervaren bouw- en woninginspecteurs mee, vooral ook tijdens de uitvoering. Inmiddels zijn de gemeentelijke diensten bouw- en woningtoezicht bijna volledig van hun kennis en ervaring gestript. Veiligheid is primair de verantwoordelijkheid van de markt, vindt ook verantwoordelijk minister Spies. Maar die markt kan die verantwoordelijkheid niet aan, zo bewijst de praktijk”
Het Cobc (vertegenwoordiger gemeentelijke constructeurs) gaat in het kader van hun werkgroep “toekomst constructieve veiligheid”, binnenkort middels een enquete bij diverse belanghebbende partijen in het bouwproces, inventariseren wat de markt nu eigenlijk wil en verwacht van een toekomstig bouw- en woningtoezicht met betrekking tot constructieve toetsing.
Modernisering is prima, maar niet ten koste van de constructieve veiligheid!