Voorkomen is beter dan genezen

Opinie VNconstructeurs

De instorting van de Wilhelminatoren in Valkenburg is schokkend, maar gelukkig zonder slachtoffers gebleven. Beetje bij beetje wordt duidelijk wat hier heeft kunnen misgaan. Hoewel speculatie onverstandig is, ging al snel in de media rond dat er sprake was van betonrot. Dit lijkt niet de oorzaak van het falen van de constructie te zijn, maar het incident onderstreept opnieuw hoe belangrijk het is om signalen van constructieve gebreken serieus te nemen. De vraag is nu: wat kunnen we ervan leren?

Het antwoord ligt naar ons idee in regelmatige beoordeling en onderhoud van constructies, juist ook bij monumentale gebouwen en attracties. De constructieve veiligheid van alle bouwwerken moet al voldoen aan de NEN 8700-normen, en gebouweigenaren dragen de verantwoordelijkheid voor de borging hiervan. Echter, tot voor kort bestonden er geen afspraken over een verplichte periodieke keuring, een soort APK voor gebouwen. Dit veranderde na de instorting van het dak van het AZ-stadion met de introductie van de NTA 8790 (Nederlandse Technische Afspraak).

Vooralsnog geldt de verplichting van NTA 8790 alleen voor grote publieke gebouwen gebouwd na 1 januari 1950, waar de gevolgen van constructief falen het grootst kunnen zijn. Dit betreft onder andere stadions, concertzalen en publieke gebouwen met een capaciteit van ten minste 5000 personen. De beoordelingsmethodiek achter NTA 8790 is echter generiek opgesteld en kan in principe voor alle bouwwerken worden toegepast.

Gezien het incident in Valkenburg nodigen we gebouweigenaren uit de NTA 8790 toe te passen, ook als de wetgever er niet om vraagt. Constructieve veiligheid stopt niet bij stadionpoorten – ook historische en toeristische bouwwerken vereisen regelmatige inspectie en onderhoud. Met andere woorden, dit vraagt om een bredere toepassing van de keuring, ondersteund door een heldere verantwoordelijkheidsverdeling tussen gebouweigenaren, gemeenten en inspectie-instanties.

VNconstructeurs pleit daarom voor een structurele aanpak, waarbij periodieke keuringen op grotere schaal worden toegepast. Preventief inspecteren en onderhouden voorkomt onnodige risico’s en waarborgt de veiligheid van onze gebouwde omgeving. Tevens zorgt het bij eigenaren voor een stukje bewustwording als het gaat om (constructieve) verantwoordelijkheid. Laten we lessen trekken uit de Wilhelminatoren: voorkomen is beter dan genezen.

Jack Smeets, Rudi Roijakkers
Voorzitter en bestuurslid VNconstructeurs